Waarom ook alweer een nieuw pensioenstelsel?

De komende tijd komt het pensioenstelsel opnieuw in beeld. De verkiezingen naderen en tegelijk bereiden pensioenfondsen zich voor op een grote stap: het ‘invaren’ van de oude pensioenen in het nieuwe systeem. Dat roept vragen op. Want wat was ook alweer de reden dat dit pensioen stelsel moest veranderen?

Voor veel mensen zijn de oorspronkelijke argumenten inmiddels wat naar de achtergrond verdwenen. Toch zijn ze essentieel om het debat van nu goed te kunnen voeren. Eén van de belangrijkste aanleidingen was het tanende vertrouwen in het oude stelsel. Dat had meerdere oorzaken:

1. Ondoorzichtig systeem
Deelnemers wisten vaak niet goed wat ze aan pensioen mochten verwachten. Vakjargon als dekkingsgraad en rekenrente maakte het lastig te volgen en de relatie tussen de ingelegde premie en het uiteindelijke pensioen was onduidelijk.
Veel mensen hadden geen idee wat er met hun pensioenpremie gebeurde – en of hun pensioen nog wel veilig was.

2. Geen groei, ondanks goede tijden
Door strikte regels en een langdurig lage rente konden fondsen jarenlang hun pensioenen niet verhogen, zelfs niet toen het economisch beter ging. De koopkracht van gepensioneerden kwam onder druk te staan.
Gepensioneerden hadden het gevoel stil te staan, terwijl hun dagelijkse kosten bleven stijgen.

3. Angst voor kortingen
Na de financiële crisis van 2008 werd regelmatig gesproken over mogelijke pensioenverlagingen. Dat zorgde voor onzekerheid, zeker omdat er tegelijkertijd miljarden in de pensioenfondsen zaten.
Het vertrouwen daalde sterk: deelnemers voelden zich niet gehoord en niet beschermd.

4. Jong betaalt voor oud
In het oude systeem betaalden jongere deelnemers relatief veel premie voor relatief weinig pensioenopbouw. Oudere werknemers profiteerden juist. Met loopbanen die flexibeler zijn geworden – mensen wisselen vaker van baan – werd die herverdeling steeds moeilijker te rechtvaardigen.
Jongeren vroegen zich af of er “nog iets in de pot zit” tegen de tijd dat zij met pensioen gaan.

5. Partnerpensioen onduidelijk geregeld
Het partnerpensioen – de uitkering voor je partner als jij overlijdt – was per fonds verschillend geregeld en vaak complex. Niet iedereen wist of zijn of haar partner recht had op een uitkering, of hoeveel dat zou zijn. Soms gold er pas recht na jaren in dienst, wat bij plots overlijden voor schrijnende situaties kon zorgen.
Veel mensen gingen ervan uit dat het goed geregeld was – terwijl dat lang niet altijd zo was.

En daarom moest het pensioenstelsel anders!
Het oude systeem ging uit van vaste banen, vaste rentes en vaste relaties. Maar de samenleving veranderde met meer flexibiliteit in werk en relaties dan het oude stelsel aankon.
De Wtp lost dat probleem op.